Zit 'soul' in het hart of in het hoofd? Wat bepaalt de waarde van de ziel? In zijn jongste essaybundel, De straatwaarde van de ziel, suggereert Roel Bentz van den Berg dat, benevens de tijd, het lot en woorden, vooral verhalen, stemmen en ritmes een bepalende rol spelen. De vijfendertig semi-persoonlijke stukken in de bundel... Lees verder →
3 x Handke: onderweg zijn en nooit aankomen
Drie thema's: de geslaagde dag; de moeheid; de jukebox. Drie afzonderlijke essays. In elk van deze essays benadert Peter Handke zijn onderwerp omcirkelend, door vragen te stellen en verhalen te vertellen. In wat lijkt op een dialoog met de lezer verkent hij in de jij-vorm diverse mogelijkheden om de begrippen te omspelen en te karakteriseren.... Lees verder →
Kwestie van samen
Amin Maalouf (1949), schrijver en wereldburger, groeide op in de Levant, een vergeten wereld waar ooit de oude culturen van het Oosten en de jongere culturen van het Westen elkaar de hand reikten. Die open en intieme omgang is nagenoeg verdwenen. Een groot verlies, aldus Maalouf, want die contreien waren een voorbeeld van 'eendrachtige co-existentie'... Lees verder →
De essentiële Orwell
Onder het pseudoniem George Orwell schreef de Brit Eric Blair (1903-1950) een aantal romans met journalistiek onderzoek als vertrekpunt. Op dat prozawerk vormen zijn uitgebreide essays, waarvan een royale selectie gebundeld werd in het zopas verschenen Waarom ik schrijf, een uitstekende aanvulling. Deze essays belichamen de essentiële Orwell. Naar eigen zeggen afkomstig uit de 'lagere... Lees verder →
Het lot van de geest in crisistijd
Op kantelpunten is een beschaving even fragiel als een leven. Niet alleen kunnen zelfs de best geordende dingen onverwacht vergaan, ook ontstaan er in het denken plots paradoxen die het vanzelfsprekende bruutweg onderuit halen. In de prikkelende essaybundel, De crisis van de geest, werpt prominent Frans intellectueel, essayist en dichter Paul Valéry (1871-1945) zijn licht... Lees verder →
Benjamins immanente literatuurkritiek
Walter Benjamin (1892-1940), filosoof, historicus en essayist, vertaalde onder meer Proust en Baudelaire en ambieerde niet minder dan de grootste criticus van de Duitse literatuur te worden. Eerder dan grote filosofische vraagstukken (het ware, het goede, het schone), nam Benjamin kleine, vrij banale dingen als uitgangspunt voor zijn beschouwingen. Wat literatuurkritiek betreft, hanteerde Benjamin het... Lees verder →
Indruk: ‘De grote vlucht inwaarts’. Een pleidooi voor cultuurkritiek.
De cultuurkritiek moet zich weer opdringen aan de publieke sfeer. Ze moet trachten te verleiden en te provoceren, Ze moet pogen een sterk verhaal te vertellen dat buiten de eigen goegemeente weerklank vindt en overal haar publiek uitnodigen tot verbeelding en zelfs dwingen tot het aannemen van een kritische houding. Dat is min of meer... Lees verder →