belezenissen
'Vier decennia neoliberalisme hebben ervoor gezorgd dat we de meenten niet langer herkennen, dat we onderwijs en kennisvergaring zijn gaan begrijpen als onderdeel van de diensteneconomie in plaats van als gedeeld leerproces, een woning als investering in plaats van als noodzakelijke levensbehoefte, een stad als vastgoedmarkt in plaats van als gezamenlijk gecreëerde sociale en culturele... Lees verder →
Een befaamd dirigent, meer walrus dan mens, zijgt tijdens een concert op het podium neer. Zwaaiend met zijn stokje blijft hij grommend en stuiptrekkend op de grond liggen, terwijl zijn eega door het middenpad naar voren rent, luidkeels herhalend: 'Pas de presse!! Pas de médecins!! Pas de presse!! Pas de médecins!!' In de zopas verschenen... Lees verder →
Minuscule, seizoensgebonden veranderingen in de natuur bezorgen Elly de Waard, dichter sinds ruim veertig jaar, een lyrische aandrift. In haar jongste bundel bezingt De Waard met ritmisch wiegende verzen haar vertrouwde muzen: de natuur en de vrouw. Aandachtig observerend, lucide dromend, zoekt ze geborgenheid in haar ‘gecultiveerde wildernis’, de immense innerlijke ruimte die duisterder wordt... Lees verder →
Op uitnodiging van Beatrijs, zijn voormalige, intussen gepensioneerde werkgever, vergezelt de twintig jaar jongere en werkloze historicus Tim haar als minnaar op een wereldcruise. Beatrijs is ongeneeslijk ziek en erg ambitieus, terwijl Tim blaakt van levenslust en van nature lui is. De rollen zijn duidelijk. Tim ontfermt zich over Beatrijs. Zij betaalt de hele reis.... Lees verder →
In een kleine kamer van een verpleeghuis ligt een vrouw van bijna vierennegentig, net geen vijfenveertig kilo, vrijwel doof en blind, naar lucht te happen. Het is augustus en erg heet. De kamer is een oven. Nu het einde van een lange strijd in zicht is, zit Eveline zeven uur per dag aan het sterfbed... Lees verder →
In Sirius, een bundel van honderd heftige, afschuwwekkende, verleidelijke fabels, brengt Hanz Mirck in poëtisch proza een schurftige zwerfhond voor het voetlicht. Of is het een mens op de vlucht wiens hondenleven (opgejaagd, getemd, geknecht) ons hier vrijpostig in de schoot geworpen wordt? Hanz Mirck schrijft al ruim dertig jaar proza en poëzie. In Apeldoorn,... Lees verder →
Zit 'soul' in het hart of in het hoofd? Wat bepaalt de waarde van de ziel? In zijn jongste essaybundel, De straatwaarde van de ziel, suggereert Roel Bentz van den Berg dat, benevens de tijd, het lot en woorden, vooral verhalen, stemmen en ritmes een bepalende rol spelen. De vijfendertig semi-persoonlijke stukken in de bundel... Lees verder →
'Het litteken dat ze achterlaat wanneer ze uitstapt. We eten onrijpe bananen die troost moeten suggereren, gaan als verdrietige tochthonden langs de schuifdeuren liggen, kijken toe hoe de stad zich om ons heen ontvouwt. We zien trams die als slangen door de straten dwalen, we zien het diepe water dat voorbij de ramen wacht. Samen... Lees verder →
Waant ze zich een heilige, een prinses, een martelares? Of speelt ze een spelletje, met haar onverschilligheid, onbegrip en tranen? Sinds heugenis worstelt Ronald Niemann zich door zijn huwelijk. Het lukt hem maar niet Mirjam om te kneden tot de ideale vrouw. Zij weigert mee te werken. Ze blijft gewoon zichzelf. Ooit koos Mirjam zelfs... Lees verder →
Een bronzen beeld: licht gedraaide torso, geen hoofd, nauwelijks armen. Benen die een beweging voorwaarts suggereren. In het atelier van zijn schepper stapt L’Homme qui marche van Auguste Rodin van zijn sokkel en wandelt de kade van de Seine op. Liefkozen wil hij Parijs, badend in zon, kleur en muziek. Hij heeft geen levenservaring; zelfs... Lees verder →
In 1597 overleden op Nova Zembla vijf expeditieleden die meevoeren op het schip Witte Swaen van Willem Barentsz. Doel van de door de Nederlandse cartograaf en dominee Petrus Plancius geïnitieerde onderneming, was om via het noorden een nieuwe zeeroute naar China te openen. In de roemruchte eeuw van de ontdekkingsreizen dachten veel mensen na over... Lees verder →
Sobere miniaturen met ontmaskerende taferelen uit het dagelijkse leven: Het huis van de dichter van Herman Leenders verhult de barsten in het vernis niet. In en om het huis doolt een ontheemde ik met een vertroebelde blik op de wereld. Hij worstelt met de werkelijkheid, trekt zich terug in de droom, onderhoudt met beide –... Lees verder →
Op het eerste gezicht lijkt het eenvoudig om een landschap van drie naar twee dimensies terug te brengen door het na te tekenen. Daar bestaan technieken voor. Begin met de horizon, stip het verdwijnpunt aan, trek van daaruit lijnen in verschillende richtingen om diepte te creëren. Om iets te laten vervagen, verdwijnen of te suggereren,... Lees verder →
Iemand staat ergens op een strand en zegt: 'Misschien hebben we niets met de andere wereld te maken, verschijnt die hooguit even in ons gezichtsveld om meteen weer te verdwijnen.' Iemand sluit het raam tegen de kou, 'ziet zichzelf weerspiegeld in het glas, met de zee die door hem heen spoelt'. Iemand sluit zijn ogen.... Lees verder →
Jac. P. Thijsse, die de basis legde voor de natuurbescherming in Nederland, kan je bijna een natuurfenomeen noemen. Hij leefde tot halfweg de vorige eeuw en is – naar ik begrijp – een beroemdheid in zijn thuisland. In België is hij beduidend minder bekend. Ten onrechte, want de man heeft ontzettend veel betekend voor het... Lees verder →
Varkenspest, mond- en klauwzeer, hepatitis E, E. Coli, Salmonella, zikavirus, diverse ebolavarianten, nieuwe griepvarianten, SARS-CoV-2: de lijst van ziekteverwekkers die mede voortkomen uit de grootschalige agribusiness en voedselindustrie in een almaar meer ontboste wereld, groeit voortdurend aan. Denken dat die virussen niets te maken hebben met de kapitalistische productiewijze, noemt socioloog en filosoof Willem Schinkel... Lees verder →
In zijn jongste bundel, Alles is hier nog, verzinnebeeldt de Antwerpse dichter Marc Tritsmans zijn verlangen naar de oorsprong van het leven en naar verbondenheid met de natuur, door tegenover de tijdloze leegte die aan het bestaan vooraf gaat, het vergankelijke, het cyclische te plaatsen. De bundel doorloopt het leven in vier reeksen: ‘Beginnen’, ‘Kleine... Lees verder →
'Hier is in het vroege licht iets samengebald wat met tijdloosheid te maken heeft, met een gesloten wereld die zichzelf op dit ogenblik aanbiedt en je duidelijk maakt dat hij ook zonder jou bestaat, dat hij oneindig oud is, dat hij je vreemd is maar dat je welkom bent.' Na een pelgrimstocht langs drieëndertig tempels... Lees verder →
Hoe vang je de ziel van een stad? Welke kleur geef je haar geschiedenis? Hoe schilder je het leven op die plek? In Licht op Lissabon is elke bladzijde doordrongen van de diepe genegenheid van schrijver en vertaler Harrie Lemmens (geb. 1953) voor de stad waar hij van 1985 tot 1988 woonde, samen met fotografe en vertaalster Ana Carvalho. In... Lees verder →
Op een begraafplaats verschijnen voor zonsopgang twee mensen, een man en een vrouw, die elkaar niet kennen. Zwijgend bevinden ze zich op de rand van elkaars waarneming. Zij kijkt door een verrekijker naar vroege vogels, terwijl hij, roerloos en in zichzelf gekeerd, onder de treurwilg aan het water staat. De lezer komt nauwelijks iets over... Lees verder →
In een bundel wonderlijke verhalen en portretten van onooglijke zeediertjes en andere strand- , tuin- of schroothoopvondsten, observeert de Zeeuwse schrijver, dichter en kunstenaar Wim Hofman met een scherp oog de vreemdste creaturen en objecten (en vindt er nu en dan ook enige uit). Hofman schrijft analyserend en lyrisch over zowel feit als fictie: van... Lees verder →
In de jaren 1880 schreef Friedrich Nietzsche in nauwelijks drie weken tijd de openbaringen van 'Also sprach Zarathustra', waarin hij zijn alter ego, de profeet Zarathoestra, de uitgeleefde menselijke moraal ten grave laat dragen. Nu God dood is en alle zingevingsconstructies ontmanteld zijn, roept de profeet de mens op om voorbij het nihilisme te reiken,... Lees verder →
In de wintertuin staat een man, in gedachten verzonken. Hij vraagt zich af wat het einde van het einde kan zijn. Hem lijkt het ultieme afscheid geen enkele vorm van verdriet. Hij ziet een wolk, 'loodgrijs, te zwaar voor elke weegschaal'. Stemmen van vroeger weerklinken. Hoofden van overledenen trekken in een stoet voorbij. Zopas verscheen... Lees verder →
Als in een droom ziet hij honden voor zich uit rennen, in de stilte, door de kou, door de tijd. Niets dan witte lege ruimte. De honden brengen hem waar hij moet zijn. Wit in wit: een vorm die hij herkent. Hij glijdt weg, valt door de ruimte, door de tijd, hoort niets meer. 'Open... Lees verder →
Thomas Meerman ligt met hoge koorts in bed. Al jaren droomt de zieke schrijver van 'het ideale, niet-gebeurende verhaal, een verhaal als talloze, uit een hoge hoed getoverde, nergens heen lopende konijnen'. Hij ijlt. En jawel, uit zijn koortsdromen springt zo'n konijn tevoorschijn, in de vorm van een obsessie voor Leonie en Jitka, de twee... Lees verder →
Na dertig jaar trouwe dienst gaat de potloodslijper van Ikea met pensioen. In Zo zie je alles, de jongste roman van de Nederlandse dichter-schrijver Donald Niedekker (1963), wil de ik-verteller zijn collega's verrassen met een miniatuurmodel van de Ikea-vestiging in Groningen, compleet met kassa's, klaphekken, diepvriezers en barcodelezers. In de boerderij van zijn overleden ouders... Lees verder →
Een afgelegen huis in de fjord. Een zwijgende, componerende echtgenoot. Een immer zingende dochter vol vragen. Hoe leef je, hoe leef je samen, hoe geef je leven door op een eiland met onvoorspelbare getijden, waar dag en nacht een half jaar duren, verhoudingen ontdaan zijn van schijn en theatraliteit? Met Winter-IJsland publiceerde de Nederlandse schrijfster... Lees verder →
De geur van perenbloesem naast een rottend lijk. Een idyllische liefde te midden van onnoemelijke wreedheid. Een scherp, glashelder inzicht in een contourloze wereld. Verdwaald is een bevreemdende kluwen van achttien verhalen, een zoektocht naar de maat der dingen, waarin de Nederlandse schrijver en dichter Wiljan van den Akker (1954) grenzen neerhaalt en droom, mythe,... Lees verder →
Winnaar Libris Literatuur Prijs 2020 Henk van Doorn, 56, verpleegkundige, wordt wakker. Zijn leven, zoals het er nu voorstaat, dringt langzaam tot hem door. Het zijn geen hoopgevende gedachten. Schurk is niet in orde; dat baart Henk zorgen. De hond lijdt aan hartfalen, zegt de dierenarts. Ook met Henk gaat het niet zo goed. Volgens... Lees verder →
Een reiziger komt aan in Venetië. Hij haast zich naar de vaporetto, neemt zijn intrek in een hotel vlak achter het Piazza San Marco, kijkt door het raam en ziet zwarte gondels wiegen in het 'doodskleurige water'. Opnieuw zal hij de stad moeten veroveren, door zijn herinneringen en door de vele lagen van de geschiedenis... Lees verder →
Zelfbewust recht Ewout Meyster zijn rug. Hij is zeventien en weet hoe het moet: superieur en soeverein zijn. Dag in, dag uit imiteert hij gedrag, voorkomen en intonatie van machtige, invloedrijke mannen als Churchill, Hitler, Roosevelt. Steeds wil Ewout de dingen een stap voor zijn, anderen verbazen en verwarren. 'Vrij was je dan, beschikbaar voor... Lees verder →
kLEINE HELLEN van beeldend kunstenaar en auteur Anne Moon Disko (alias Martijn Couwenhoven) opent als een naïef schilderij. Een kind slalomt argeloos tussen strandstoelen met op de achtergrond bolle, witte wolken boven een azuurblauwe zee. Hij loopt langs de vloedlijn, verdwijnt. Zijn zusje staart verstijfd van angst naar de zee, 'die nog nooit zo weids... Lees verder →
Een trein komt tot stilstand in Brussel-Centraal. Lodewijk Schrijver wil in de Belgische hoofdstad zijn laatste roman schrijven. Iemand staat op het perron. Hij heeft de contouren van Lodewijk Schrijver. De deuren gaan open; ze wisselen van plaats. Stuurs, op zijn hoede loopt Schrijver vervolgens door de straten van Brussel. Hij heeft het gevoel te... Lees verder →
'Hoe heette de hoedenmaker?' van de Vlaamse auteur Loekie Zvonik (1935 – 2000) is een postuum eerbetoon aan prozaschrijver en essayist Dirk De Witte (1934 – 1970), met wie Zvonik kortstondig een relatie had. Haar herinneringen aan hun tragische liefdesgeschiedenis vult ze aan met zijn nagelaten aantekeningen over de trip naar Wenen die ze kort... Lees verder →
Weemoed, verlangen en ironie vloeien samen in Zoveel nabijheid (2018), een prozaïsche dichtbundel van Frans Budé (°1945). Net als in zijn jongste roman De dagen (2017) – een nostalgische terugblik op een gelukkige jeugd – schrijft Budé over wat hem lief is: herinneringen aan een vervlogen tijd. Stilte is nadrukkelijk aanwezig in de intieme bundel.... Lees verder →
'Waar het in dit huis om gaat, is de geur van het oude behang, het licht dat langs de zware eikenhouten deuren glijdt door de fraaie lange gang met zijn glas-in-loodramen, daar uitvloeit over het schitterende mozaïek van tegels. Het is de niet weg te denken tijd van vroeger, van opgeslagen herinneringen door anderen bewaard.'... Lees verder →
Ultrakort verhaal: 'Een park vol mensen, een muziekkoepel in het park, een orkest in de muziekkoepel, een trompettist voor een orkest, een wesp rond het hoofd van de trompettist. Een menigte in een park die luistert naar een trompettist die vloekt omdat hij in zijn nek gestoken wordt door een wesp. En dan is er... Lees verder →
Geen dag zonder boek 